Verkefni:

• skrifið upp öll ártölin sem þið finnið í textanum og raðið þeim í rétta röð
• reynið að finna út hvað gerðist við hvert ártal
• það sem þið skiljið ekki látið þið vera autt!

Fornleifarannsóknir í Viðey

Viðey hefur sérstöðu meðal eyjanna í Kollafirði, enda óvenju merk saga sem þar hefur átt sér stað. Á níunda áratugnum eignaðist Reykjavíkurborg meginhluta Viðeyjar og árið 1986 fékk Reykjavíkurborg Viðeyjarstofu og Viðeyjarkirkju að gjöf frá ríki og kirkju. Húsin voru endurgerð í upprunalegri mynd og árið 1988 var endurreisn þeirra lokið.

 Sögueyjan á sundum

Ekki er vitað hvenær búskapur hófst í Viðey, en líklegt er að það hafi verið stuttu eftir landnám í Reykjavík. Talið er að kirkja hafi verið komin í Viðey um 1200.

Árið 1224 keypti Þorvaldur Gissurarson Viðey með stuðningi

Snorra Sturlusonar.

Hann kom þar upp klaustri af Ágústínusarreglu.

Við stofnun klaustursins var Þorvaldur

vígður til kanoka og dvaldi hann þar til æviloka árið 1235.

Fyrri hluti 16. aldar var tími siðskipta á

Norðurlöndum og árið 1539 lagði umboðsmaður

hirðstjórans á Bessastöðum, Diðrik af Minden,

klaustrið í Viðey undir sig. Rændi hann klaustrið, rak

munkana á brott og lýsti Viðey eign konungs. Árið

1550 reið Jón Arason frá Skálholti til Viðeyjar og

rak þaðan hirðstjórann. Hann setti Alexíus ábóta yfir

klaustrinu að nýju og vígði klaustrið og kirkjuna, en

sama ár var biskup hálshöggvinn og lagðist þá

klausturlifnaður endanlega niður og komst Viðey

aftur á vald konungs með siðskiptum á Íslandi það ár.

Viðey varð útbú frá

Bessastöðum og í jarðatali frá 20. júní 1704 er getið

um 12 „hospitalslimi“ í Viðey. „Hospítöl“ voru

vistheimili fyrir farlama fólk og vegalausa öryrkja,

en urðu einkum hæli fyrir holdsveika sjúklinga, án

þess að þessum stofnununum hafi verið ætluð nokkur

lækningastarfsemi.

Árið 1749 var Skúli Magnússon skipaður

landfógeti. Skúli settist að í Viðey 1751. Hann hóf

byggingu Viðeyjarstofu árið 1753 og lauk henni

tveimur árum síðar. Ný kirkja var síðar byggð vestan

Viðeyjarstofu og var hún vígð árið 1774.

Ólafur Stephensen, stiftamtmaður settist að í Viðey

árið 1793, en síðar tók sonur hans Magnús

Stephensen konferensráð og dómstjóri í

landsyfirréttinum við forráðum í eynni og keypti

Viðey af konungi. Magnús kom upp prentsmiðju í

Viðey árið 1819. Hún var flutt til Reykjavíkur

aldarfjórðungi síðar. Árið 1901 eignaðist Eiríkur

Briem prestaskólakennari Viðey. Sonur hans, Eggert

Briem, rak búskap í eynni, en hann var um skeið

forseti Búnaðarfélags Íslands.

Í upphafi 20. aldar voru mikil umsvif í Viðey.

Á árunum 1907-1914 starfaði þar hið svo nefnda

Milljónafélag á vegum P.J. Thorsteinssonar & Co.

Rekin var mikil útgerð austast á eynni á vegum þess.

Þar varð til þorp og mikil hafnarmannvirki voru

reist. Þessi atvinnurekstur lagðist síðan niður og árið

1943 fór þorpið í eyði. Standa nú einungis eftir tóttir

húsanna.

© Margrét Hallgrímsdóttir

[FORSÍÐA] [yfirlitstafla]

[athugasemdir, 25.09.03]