Byggð, landsvæði

• byggð, byggja
• íbúi, borgarbúi, nýbúi, innflytjandi
• búa, setjast að, flytja
• mannfjöldi
• staður, staðsetning

• svæði (höfuðborgar-), sýsla, hérað, hreppur
• borg (höfuð-), bæjarfélag, kaupstaður
• kauptún, sjávarpláss, bær, þorp, byggðakjarni,
• sveit (inn-/upp-) sveitarfélag
• landsbyggð, landshluti
• landshorn, útskiki, útkjálki, óbyggðir
• miðbær, hverfi (út-), útjaðar, landamörk

• dreifbýli, þéttbýli
• landið er: þéttbýlt/þéttbyggt, strjálbýlt/strjálbyggt, ónumið/ósnortið 

Landshlutarnir

• fjórðungur (lands-)
• Vesturland, Vestfjarðakjálki, Norðurland vestra, Norðurland eystra, Austurland, Suðausturland, Suðvesturland, Reykjavík og nágrenni, Óbyggðir

Landlýsing

• náttúra, náttúruperla, ævintýraveröld, útivist, mannlíf,
• kyrrð, (náttúru-), friðsæld, friðland, fegurð, einsemd
  
• náttúrufar, staðhættir, landslag og landkostir
  
• hálendi, láglendi, undirlendi, háslétta, sléttlendi
• öræfi, óbyggð, eyðisandur, sandar, hrjóstur, auðn, berangur
• jarðhitasvæði
• gróðurlendi, kjarr- og skóglendi, blómlendi
• melur, holt, fjalllendi, kvistlendi
• fenjaland, heiðarland, áveitu-, ósa-
• nytjar: beitiland, varpland, berjaland 
• mói, mýri, mosaþemba
• tún, engi, akur, hagi

• landið er:  fjöllótt, hæðótt, öldótt, flatt
• byggilegt, gróið, gróðursælt, frjósamt, grösugt, gjöfult, auðugt, ríkt
• hrjóstrugt, gróðurlaust, örfoka, harðbýlt, óbyggilegt, eyðilegt, grítt, hreint/ómengað

Náttúrufyrirbæri 

• ás, bjarg, dalur, drag, drangur, hamar, háls, hellir, heiði, hóll, hólmi, hæð, gjá, gjóta, gljúfur, klettur, skarð, skógur, skúti, tindur
• á (þver-, lind-, jökul-),  fljót, lækur, lækjarspræna, foss, flúð, kvísl
• grunnvatn, laug, lind, lón, leira, uppspretta
• eyri, fjara, strönd, flói, fjörður, vatn (stöðu-), vogur, vík, ós, rif, sker, aurar
• fjall (-garður, eld-)
• eld- (gos, stöð), aska, gígur (sprengi-), gjall, vikur, hraun (-breiða, -lag, -reipi), kvika
• haf (inn-, út-)
• jökull (skrið-), jökul- ( hlaup, ís, sporður, sprunga), hafís, hjarn, ískristall
• hver (gufu-, gos-), jarð (-hiti, -hræringar, -skjálfti, -skorpa), útfelling
• mold, möl, sandur, setlag, hnullungur, skriða, steinn, steingervingur, stuðull

Jarðmyndun

• myndast, verða til, mótast
• jarðsaga
• tímabil
• nýlífsöld: Kvarter (nútími og ísöld), Tertíer
• miðlífsöld: Krít, Júra, Trías
• fornlífsöld: perm, kolatímabil, Devon, Sílúr, Ordóvísum, Kambríum (For-)

Bergtegundir

• berg (stuðla-, silfur-, bólstra-)
• basískt, ísúrt
• gosberg, innskotsberg
• móberg, basalt, grágrýti, blágrýti, líparít
• gabbró, dólerít, díórít
• lög, setlög, goslög, jarðlög, hraunlög
• jarðfræði
• steintegundir

Myndun Íslands og staðsetning

• jörðin: jarðskorpa, möttull, kjarni, aðskildir flekar, færast sundur: mynda ný jarðskorpuefni, uppstreymi kviku, einn færast undir hinn: djúpsjávarrenna myndast, liggja á Mið-Atlantshafshryggur, rekhryggur, er fjallakeðja neðansjávar og sprunga, eldvirkt sprungubelti, mót flekanna: Ameríku- og Evrópuflekarnir

Sagnorð um eld, gas, gufustróka, þeytigos, hraun, skriðjökul, vatn og vatnsföll o.þ.h.

• gjósa, bulla, ólga
• stíga upp, þeytast, spítast
• gnæfa yfir, opnast
• brenna, kólna, storkna
• hreyfast, renna, skríða, breiða, , hlaða/ stafla upp, leggjast, streyma
• spúa
• hita, bræða

• minnka, stækka, lengjast, styttast
• safnast, sameinast
• skola, sverfa, mola, ryðja, rispa, grafa, rífa upp, stífla
• blása
• falla fram af hamri/til sjávar/til botns /út
• spretta upp, kippast til, kljúfa, leysa upp
• hoppa, skoppa, seytla, veltast, þyrlast, berast (með straumi), brjóta (á ströndinni)

Lýsingarorð um landslag, náttúru og myndun landsins

• algengur, eftirminnilegur, einkennilegur, einstakur, fagur, fjölbreyttur, fjölskrúðugur, frjósamur, gljáandi, glóandi, himinhár, hrikalegur, hrífandi, litfagur, lífshættulegur, mannskæður, margbreytilegur, ófár, ógnvænlegur,  óvenjulegur, óviðjafnanlegur, risavaxinn, sérkennilegur, sérstæður, stórbrotinn, stórfenglegur, stórkostlegur, svipmikill, tignarlegur, töfrandi, varasamur, þekktur, undurfallegur, víðáttumikill

sértækari:

• djúpur/grunnur, þröngur/víður, hálent/ láglent, gruggugur/tær
• ber, blásinn, brattur, bráðinn
• eldbrunninn, fagurlitaður, flatur, (stór-)gríttur, gróður-: -rýr, -sæll, gróinn, grösugur
• hrjóstugur, hvass, lágvaxinn, nýfallinn, ósnortinn,
• (brenn-)heitur, sæbarður, straumharður, úfinn, vatnsmikill, vindasamur, vogskorinn, þurrkasamur