BRAGI: framburður: regla 19

19. Brottföll

Framburður

Framburðarreglur
Orðadæmi

prenta
opna sér

08.10.03
athugasemdir

Á eftir á, ó og ú fellur [g] brott og stundum fellur f niður á eftir sömu sérhljóðum.

lágur, nóg, skógur, ljúga; útgáfa, rófa, húfa

Undantekningar eru samsett orð og tökuorð.

nágranni, ágætur, áfram, snjóflóður; sófa

Oft fellur miðsamhljóðið brott úr erfiðum samhljóðaklösum.

systkini, margt, vatnsrúm, England

Í einstaka samhljóðaklösum fellur fyrsta hljóðið brott:

sigldi, verndun, fyrst, stelpurnar, efldi

Önghljóðin ð og [g] falla oft niður í áherslulausri bakstöðu í enda fornafna, forsetninga, atviksorða og samtenginga.

að, með, hvað; og, ég, mig

Endingasérhljóðin a, i og u falla yfirleitt brott ef næsta orð hefst á sérhljóði.

ömmu’ og afa, tuttugu’ og fimm

Brottfall [g] og f
á+g	B g	hér er lágt til lofts	[16]
á+g	B g	við höldum kostnaðinum í lágmarki	[71]
á+g	B g	við lágum í grasinu	[41]
ó+g	B g	er nóg loft í dekkjunum?	[08]
ó+g	B g	á Íslandi er aðallega birkiskógur	[97]
ó+g	B g	skógurinn er þéttur	[50]
ó+g	B g	þau hlógu að trúðnum	[23]
ó+g	B g	þau drógu bátinn upp í fjöruna	[11]
á+f	B f	þetta er þriðja útgáfa bókarinnar	[85]
á+f	B f	þau yfirgáfu húsið um miðja nótt	[97]
ó+f	B f	íslensku rófurnar eru bragðgóðar	[99]
ó+f	B f	peysan er úr grófri ull	[75]
ó+f	B f	spákonan les í lófa	[62]
ó+f	B f	ég frétti að þú hefðir náð prófinu	[78]
ú+f	B f	drengurinn er alltaf með húfu á höfðinu	[92]
ú+f	B f	það er erfitt að losa skrúfuna	[50]
Undantekningar
á+g	?	þetta eru ágætar buxur	[21]
á+g	?	nýr nágranni er kominn í húsið	[85]
á+f	?	farðu beint áfram!	[28]
ó+f	?	stöðvið þjófinn!	[60]
ó+f	?	hann seig niður í mjúkan sófann	[61]
ó+f	?	mikil hætta er á snjóflóðum á veturna	[54]
ú+f	?	ég geymi lykilinn í skúffunni	[38]

Brottfall miðsamhljóðið
n+g+l	B g	hvað kostar kringlótti osturinn?	[79]
r+g+t	B g	er margt starfsfólk í fyrirtækinu?	[93]
s+k+t	B k	ég drekk helst íslenskt vatn	[02]
s+k+t	B k	fáum okkur frískt loft!	[06]
s+t+k	B t	systkinin eru að mörgu leyti ólík	[20]
t+n+s	B n	þau sofa í vatnsrúmi	[31]

Brottfall fyrsta hljóðið
g+l+d	B g	þau sigldu með ferjunni til Bergen	[67]
r+n+d	B r	hann er í samtökum um verndun hvala	[88]
r+s+t	B r	fyrst kemur A, svo kemur B	[45]
r+n	B r	stelpurnar voru í stuttum pilsum	[81]

Brottfall ð og [g]
að	B ð	ég þarf að skipta peningum	[16]
hvað	B ð	hvað er í matinn í kvöld?	[17]
með	B ð	farðu varlega með vasann	[42]
við	B ð	bíllinn stendur við húsið	[05]
það	B ð	ég ætlaði í sund en það var lokað	[04]
ég	B g	ég vil annaðhvort rautt eða blátt vesti	[48]
og	B g	beygið nafnorðin í kyni, tölu og falli	[53]
mig	B g	viltu hringja í mig í kvöld?	[25]

Brottfall a, i og u
a a	B a	ég ætla að hitta vini mína í kvöld	[30]
a e	B a	þarna er bíllinn	[23]
a í	B a	áttu ættingja í Ameríku?	[89]
a í	B a	það má ekki toga í hárið!	[56]
a o	B a	við skulum fela okkur!	[24]
a u	B a	viltu hengja upp þvottinn?	[82]
a ú	B a	við ætlum að skreppa út í búð	[72]
i a	B i	ég reyni að koma í kvöld	[07]
i a; a í	B i; B a	ég myndi aldrei fara í stríð	[35]
i á	B i	ég giskaði á rétt svar	[100]
i e	B i	í hvaða mánuði ertu fæddur?	[12]
i e	B i	eru gulu perurnar sætari en þær grænu?	[98]
i í	B i	það var hópur af unglingum niðri í bæ	[13]
i í	B i	hvað heitir forseti Íslands?	[82]
i o	B i	kerlingin skammaði okkur	[90]
i ó	B i	systkinin eru að mörgu leyti ólík	[20]
i u	B i	samningurinn tekur gildi um áramótin	[71]
u a	B u	kanntu að synda?	[89]
u a	B u	það er enga atvinnu að fá	[74]
u á	B u	kemurðu á morgun?	[09]
u e	B u	platan á skrifborðinu er ljót	[80]
u e	B u	hafðu engar áhyggjur af mér	[33]
u í	B u	ertu í nýjum buxum?	[73]
u o	B u	það er 25 (tuttugu og fimm) stiga hiti	[38]
u ú	B u	áhorfendur risu úr sætum	[30]